Uluslararası Ticarette Teslim Şekilleri Nelerdir?
Yazı İçi Başlıklar
Uluslararası ticarette teslim şekilleri, alıcı ile satıcı arasında üzerinde anlaşmaya varılması gereken en önemli konulardan birisidir. Yani malların teslimi ile ilgili olarak ortaya çıkacak yükümlülükleri kimin üstleneceğidir.
INCOTERMS (International Commercial Terms – Uluslararası Ticari Terimler) ’in amacı; dış ticarette en yaygın kullanımı olan ticaret terimlerinin yorumu için geçerli olmak üzere bir dizi uluslararası kural oluşturmaktır.
Böylelikle, bu tür terimlerin ülkeden ülkeye farklı biçimlerde yorumlanmasından kaynaklanan belirsizlikler ortadan kalkacak, ya da büyük ölçüde azaltılmış olacaktır.
INCOTERMS alıcı-satıcı arasındaki sözleşmelerde kullanılan, alıcı ve satıcının sorumluluklarını gösteren uluslararası kabul görmüş kurallar bütünüdür.
ICC tarafından en son INCOTERMS 2020 yayımlanmıştır. Buna göre, uluslararası ticarette 11 teslim şekli bulunmakta olup bunlar iki sınıfa ayrılmaktadır.
- Tüm taşıma türlerini kapsayan kurallar: EXW, FCA, CPT, CIP, DPU, DAP, DDP
- Deniz ve iç su taşımalarına özgü kurallar: FAS, FOB, CFR, CIF
İşyerinde Teslim/ EX WORKS (EXW)
Satıcı malları işletmesinde daha önce belirlenen tarihte alıcının emrine hazır tutarak alıcıya bildirir. Alıcı malları işletmeden teslim alarak ihracı için gerekli belgeleri hazırlar gümrük işlemlerini tamamlayarak malları kendi ülkesine ithal eder. Malların işletmede teslim edilmesinden itibaren malla ilgili bütün masraf ve risk alıcı tarafından karşılanır. Bu teslim şekli satıcıya en az yükümlülük getiren bir teslim şeklidir.
Taşıyıcıya Masrafsız / FREE CARRIER (FCA)
Bu teslim şeklinde satıcı malları gümrük işlemlerini tamamlayarak, belirlenen tarihte ve yerde ilk taşıyıcının gözetimine devrettiği anda teslim işlemlerini tamamlamış olur. Bu andan itibaren malla ilgili tüm masraf ve riskler alıcıya geçer. Navlun ücreti de diğer tüm giderler gibi alıcı tarafından ödenir.
Taşıma Ödenmiş Olarak / CARRIAGE PAID TO (CPT)
Bu teslim şekli özellikle çok araçlı taşımacılık türlerinde kullanılır. Satıcı varış yerine kadar navlun ücretini ödemekle yükümlüdür. Malları ilk taşıyıcının gözetimine devrettiği andan itibaren malla ilgili bütün risk ve navlun dışındaki masraflar alıcıya geçer.
Taşıma ve Sigorta Ödenmiş Olarak / CARRIAGE AND INSURED PAID TO (CIP)
Bu teslim şeklinde satıcı sigorta primi, navlun ve yükleme masrafları ve riskleri üstlenerek malları yükleyeceği limana getirir. Bu teslim şekli, satıcının CPT teslim şeklindeki yükümlülüklerine ek olarak malların taşınması sırasında oluşacak kayıp ve hasar riskine karşı alıcıya yük sigortası sağlama zorunda olduğunu ifade eder.
Satış sözleşmesindeki malların belirtilen tarihte ve yerde yüklemesinin yapılmasını sağlar ve alıcıya bildirir. Satıcı sigorta primini ödemek suretiyle yüklediği mal cinsine uygun olan en dar kapsamlı nakliyat sigortası yaptırır.
Belirtilen Yerde Eşya Boşaltılmış Teslim / DELIVERED AT PLACE UNLOADED (DPU)
Belirtilen Yerde Eşya Boşaltılmış Teslim (DPU), gelen nakliye araçlarından kaldırılan mallar, belirtilen varış yerine veya böyle bir nokta üzerinde mutabık kalınmışsa, o yerdeki mutabık kalınan noktada. Satıcı, malların belirtilen varış yerine getirilmesi ve boşaltılması ile ilgili tüm riskleri üstlenir. Bu Incoterms kuralında, varış yerine teslimat ve varış aynıdır. DPU, satıcının hedefte malları boşaltmasını gerektiren tek Incoterms kuralıdır. Bu nedenle satıcı, belirtilen yerde boşaltma düzenleme konumunda olduğundan emin olmalıdır. Taraflar satıcının boşaltma riskini ve maliyetini üstlenmemesi isterse, DPU kuralından kaçınılmalı ve bunun yerine DAP kullanılmalıdır.
Belirlenen Yerde Teslim / DELIVERED AT PLACE (DAP)
Malların, taşıma vasıtası üzerinde belirtilen belirli bir noktada alıcıya teslim edilmesi anlamına gelir.
Eşyanın alıcı ve satıcı tarafından belirlenmiş olan boşaltma yerinde (bir liman iskelesi, gümrük noktası, havalimanı) boşaltma için hazır durumda nakliye aracının üzerinde alıcı emrine bırakılmasıdır.
Tüm gümrük işlemleri, masrafları, gümrükte doğan vergi, resim ve harçlar alıcıya aittir. Malların belirlenen yere taşıma maliyetlerini / terminal bağlantılı zarar risklerini satıcı üstlenir.
Gümrük Vergileri Ödenmiş Olarak / DELIVERED DUTY PAID (DDP)
Bu teslim şekli malların ithalatçı ülkede belirlenen yerde hazır bulundurulmasıyla, satıcının teslim yükümlülüğünün yerine getirilmiş olacağını öngörür. Burada satıcı malların gümrük giriş işlemleri tamamlanmış olarak tesliminde, gümrük vergileri dahil olmak üzere vergiler ve diğer ödemelerle birlikte bütün risk ve masrafları üstlenir. EXW teslim şekli satıcı açısından asgari yükümlülükleri ifade ederken, DDP teslim şekli ise azami yükümlülüğü içerir.
Gemi Doğrultusunda Masrafsız / FREE ALONGSIDE SHİP ( FAS)
Bu teslim şekli belirlenen yükleme limanında malların gemi hizasında teslim edilmesiyle, satıcı mallar ile ilgili teslim yükümlülüğünü yerine getirmiş sayılır.
Bu noktadan itibaren mallara ait tüm masraflar ve risk alıcıya aittir. Bu satış şekline göre satıcının malların ihracı için gümrük işlemlerini yapmasını gerektirir. Fakat taraflar gümrük işlemlerinin alıcı tarafından yapılmasını isterlerse, bu husus, satım sözleşmesinde açıkça belirtilmelidir.
Bu satış şekli sadece deniz veya nehir/kanal taşımacılığında kullanılır.
Gemide Masrafsız / FREE ON BOARD (FOB)
Bu teslim şeklinde, malların belirlenen yükleme limanında gemi bordasına aktarılmasıyla satıcının teslim yükümlülüğü yerine getirilmiş kabul edilir. Bu andan itibaren mallara ilişkin kayıp, hasar, bütün masraf ve riskler alıcıya aittir. Malların ihraç işlemleri satıcı tarafından yerine getirilir ve sadece deniz veya nehir/kanal taşımacılığında kullanılır.
Masraflar ve Navlun / COST AND FREIGH (CFR)
Bu teslim şekli, malların varış yerine kadar taşınması için gerekli olan masrafları ve navlun bedelini satıcının ödemesini ifade eder. CFR teslim şekli, malların ihraç işlemlerinin satıcı tarafından yapılmasını öngörür. Bu teslim şekli deniz ve nehir/kanal taşımacılığında kullanılır.
Masraflar, Sigorta ve Navlun / COST, INSURANCE AND FREIGHT (CIF)
CIF teslim şeklinde, satıcı CFR satış şeklindeki yükümlülükleri aynen üstlenmekte, ancak buna ek olarak taşıma sırasında malların kayıp ve hasar riskine karşı deniz sigortası sağlama yükümlülüğünü de almaktadır. Burada sigorta sözleşmesini imzalamak ve primini ödemek satıcının sorumluluğundadır. Bu teslim şekli yalnızca deniz veya nehir/kanal taşımacılığında kullanılabilir.