Uluslararası Ticarette Ödeme Şekilleri Nelerdir?
Yazı İçi Başlıklar
İthalatçı ve ihracatçı arasındaki güven ilişkisinin derecesine, tarafların üstlendikleri risklere bağlı olarak farklı şekillerde uluslararası ticarette kullanılan ödeme şekilleri bulunmaktadır.
Uluslararası ticarette ödeme şekilleri aşağıdaki gibidir:
- Peşin Ödeme
- Mal Mukabili Ödeme
- Vesaik Mukabili Ödeme
- Akreditif
- Kabul Kredili Ödeme
- Banka Ödeme Yükümlülüğü
Peşin Ödeme (Cash Payment / Advance Payment / Prepayment / Cash Before Delivery)
İthalatçının, malların sevkinden önce bedelini bankası aracılığı ile ihracatçıya ödediği ödeme şeklidir.
İhracatçı, bedelini tahsil ettiği malları satış sözleşmesinde belirtilen kurallara uygun olarak daha sonra ithalatçıya gönderir.
Peşin ödemede, ithalatçı, ihracatçıyı finanse etmektedir. İhracatçı açısından peşin ödeme en ideal ödeme şeklidir.
Mal Mukabili Ödeme (Cash Against Goods / Open Account)
İhracatçının, malları, malların bedelini tahsil etmeden ithalatçıya göndermesine denir. İthalatçı ve ihracatçı arasında yapılan sözleşmeye istinaden ihracatçı mal ve vesaiki ithalatçı adına bedelsiz (free of payment) gönderir. Burada ihracatçı, ithalatçıyı kredilendirmektedir.
İhracatçı açısından en riskli ödeme şeklidir. Çünkü mal bedelini alamama veya zamanında alamama, mallarda olabilecek kusur nedeniyle eksik tahsilat gibi risklerle karşılaşabilir.
İthalatçı açısından en cazip ödeme şeklidir. Malları piyasada sattıktan sonra bedelini ödeyebilecektir. İhracatçının ithalatçıya sağladığı bir finansman türüdür. Mal mukabili ihracat işleminde kredi ilişkisine girilmez .
Vesaik Mukabili Ödeme (Cash Against Documents / Documentary Collections)
İhracatçının malları yükledikten sonra yükleme ile ilgili vesaiki (taşıma belgesi, ticari fatura) bankası aracılığı ile ithalatçının bankasına tahsili mukabili teslim edilmek üzere göndermesi işlemine denir.
İhracatçı açısından, mal mukabili ödeme şekline göre daha güvencelidir. Çünkü bedeli ödenmeden malları gümrükten çekilemeyecektir. Mal güvence altındadır.
Ancak, ithalatçı, malları uzun süre çekemeyebilir veya reddedebilir.
Bu durumda, malların geri getirilmesi, sigortası gibi masrafları da üstlenmek zorunda kalacaktır veya yeni bir alıcı bulma zorunluluğu ile karşılaşacaktır.
Akreditif (Documentary Credits / Letter of Credit)
Uluslararası bankacılıkta Vesaikli Krediler olarak anılan akreditif, “bir bankanın şarta bağlı ödeme garantisi” olarak tarif edilebilir. Belli bir vadede, belli bir döviz cinsinden vesaikin tam ve uygunluğu halinde ödemenin kayıtsız şartsız yapılacağı garantisini verir.
Akreditif, bankanın ödeme taahhüdü ile satış bedelinin teminat altına alınması nedeniyle, en fazla ihracatçı açısından güvenilir bir ödeme şeklidir.
Alıcı ile satıcı arasında çıkma olasılığı olan anlaşmazlıkları en aza indirmesi dolayısıyla Uluslararası ticarette yaygın olarak kullanılmaktadır.
Akreditif, hem ihracatçıyı, hem de ithalatçıyı koruyan bir işlemdir.
Akreditif, alıcının bankasına verdiği talimata dayanarak, o bankanın yabancı ülkedeki muhabiri aracılığı ile lehtara; belirlenen vesaikin saptanan süre içinde ibrazı karşılığında belirlenen şekilde ödeme yapılacağına dair verdiği yazılı taahhüttür.
Akreditifte ödeme mala değil, sadece ibraz olunan vesaike istinaden yapılmaktadır. Dolayısıyla, malda kusur bulunması bankaları ilgilendirmemektedir. Ancak, bu durumda ithalatçının yasal yollara başvurma hakkı saklıdır.
Banka Ödeme Yükümlülüğü (Bank Payment Obligation)
Banka Ödeme Yükümlülüğü, ihracatçı ve ithalatçı arasında gerçekleşecek olan alışverişe ait sadece elektronik ortamda sunulan verilerin başarılı bir biçimde eşleşmesi şartı ile bir yükümlü bankanın (alıcının bankası) bir lehtar bankaya (satıcının bankası) verdiği geri dönülemez ve bağımsız bir ödeme taahhüdüdür. Akreditif ile mal mukabili yöntemlerini birleştiren yeni bir ödeme yöntemidir